Hoe vind ik een baan die echt bij me past?

Hoe vind ik een baan die bij me past? Nou, niet door eindeloos te zoeken op generieke vacaturebanken. Netwerken is veel slimmer en efficiënter.

Hoe vind ik een baan die bij me past?

Je bent bijna aan het einde van deze carrièregids. Zoals je weet gaan wij ervanuit dat jij je loopbaan voor ‘het goede’ wil inzetten, wat dat voor jou dan ook precies moge betekenen.

Tot zover hebben we het onder meer gehad over het oplossen van wereldproblemen, waaraan een droombaan moet voldoen en hoe je er überhaupt achter komt welke baan bij jou past.

Ook ging het over waarom je passie volgen een dom idee is, wat “impact maken” eigenlijk betekent en het uitstippelen van een carrièrepad.

Voordat je een loopbaan kunt uitstippelen, moet je er wel eentje hebben.

Daarover gaat dit artikel. Want hoe vind je eigenlijk een (betekenisvolle) baan? En, misschien wel net zo belangrijk: hoe moet je het vooral niet aanpakken?

Inhoudsopgave:

Een kwestie van vraag en aanbod

In de basis draait het vinden van een baan om vraag en aanbod. Een werkgever heeft behoefte aan arbeid, een werknemer levert die arbeid en wordt daarvoor gecompenseerd met salaris en overige voorwaarden.

Een simpele beschrijving, waar stiekem een hoop in zit. Het belangrijkste is dat je het hele proces van een baan vinden als een verkoopproces kunt – of misschien wel moet – zien.

Er is ergens vraag naar arbeid en jij bent van mening dat je de aangeschreven persoon bent. Om aan de klus te mogen beginnen, moet je nog wel de werkgever overtuigen om jou daadwerkelijk verantwoordelijkheden (en geld) te geven.

Meestal doe je dat aan de hand van gesprekken, eventueel een testopdracht en een mogelijke referentiecheck. In sommige gevallen, bijvoorbeeld wanneer je een uitstekende reputatie in het werkveld hebt, is dit allemaal niet nodig.

Een baan vinden is een behoorlijk proces. Dit geldt extra voor wanneer je op zoek bent naar een missiegedreven positie, die vaak extra populair zijn.

Maar, hoe vind je dan wel een baan die bij je past?

Het belang van structuur

Het korte antwoord is structuur. Iedere banenjacht is anders, maar het loont om het proces projectmatig aan te vliegen.

Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (UvA) uit 2022. In hun paper benadrukken de onderzoekers het belang van een systematische aanpak bij het zoeken naar werk.

Om tot deze conclusie te komen volgde men 217 afgestudeerde starters op de arbeidsmarkt. De onderzoekers wilden erachter komen wat de beste manieren zijn om een baan te vinden.

Een belangrijke uitkomst van het onderzoek is dat werkzoekenden met een zogeheten systematische aanpak beduidend meer kans hebben op het vinden van een (passende) baan, dan concullega’s die er een meer chaotische werkwijze op nahouden.

Wat is systematisch zoeken?

Systematisch zoeken wordt door de onderzoekers gedefinieerd als “… de mate waarin mensen een aanpasbare en volhardende benadering hebben bij het zoeken naar werk, in plaats van een vluchtige en toevallige benadering.”

De wetenschappers operationaliseren dit begrip aan de hand van de volgende kenmerken:

• Duidelijkheid in de zoektocht. Systematische werkzoekenden hebben over het algemeen een duidelijk beeld van het soort baan/branche/industrie dat ze zoeken. Men schiet dus niet met hagel, maar zoekt juist specifiek naar passende rollen.
• Betrokkenheid. Een systematische aanpak kenmerkt zich ook door een bepaalde mate van toewijding en inzet om daadwerkelijk een baan te vinden. Deze houding staat haaks op de werkwijze waarbij men solliciteert omdat het moet, bijvoorbeeld voor het behouden van een uitkering.
• Financieel. Ook geld is belangrijk. Systematische werkzoekenden hebben een financieel motief. Men wil bijvoorbeeld een baan met een hoger salaris bereiken.
• Consistentie. Tot slot draait het bij systematische werkzoekenden om discipline en routine. Men heeft een bepaalde ‘sollicitatieroutine’, door bijvoorbeeld wekelijks X aantal pogingen te ondernemen. Hoe consistenter de zoektocht, hoe hoger de slagingskans, aldus de onderzoekers.

Samenvattend: wie een betekenisvolle baan zoekt, doet er verstandig aan om structuur in zijn of haar zoektocht aan te brengen.

Concreet komt dit neer op het formuleren van het ideale plaatje. In welke sector wil jij werken? En in welke rol kom je het best uit de verf?

Als je dit nog niet zeker weet, welke onduidelijkheden heb je nog? Misschien kun je deze onduidelijkheden wel ophelderen door bijvoorbeeld met een professional uit het beoogde werkveld te praten.

Een baan vinden in 3 fases

Nu het fundament gelegd is, is het tijd om piketpaaltjes te slaan. Volgens meerdere wetenschappelijke bronnen, waaronder deze metastudie naar methodieken binnen carrièreliteratuur, tussen is het raadzaam om je banenzoektocht in drie stukken op te delen. Deze onderdelen zijn gebaseerd op het salesproces.

1. Zoeken: Het genereren van leads.
2. Conversie: het omzetten van leads.
3. Onderhandelen: het maximale uit leads halen.

Om de leesbaarheid te bevorderen behandelen we in dit deel enkel fase 1, leadsgeneratie. Deel 2 en deel 3 worden in aparte artikelen behandeld. Zie hiervoor onderstaande links:

Deel 2

Deel 3

Fase 1: Leads

Salesmensen weten er alles van, maar in onze context is een lead iedere mogelijkheid op een baan.

Denk aan (openbare) vacatures, de werkplek van een vriend(in) die op zoek naar nieuwe mensen of een oud-collega die ineens met een interessante mogelijkheid aankomt.

Misschien heb je geluk, maar waarschijnlijk heb je een hoop leads nodig om uiteindelijk een (betekenisvolle) baan te vinden.

Wetenschappelijke cijfers zijn wij nog niet tegengekomen, maar volgens vacaturebank StepStone heeft een Nederlands werkzoekende gemiddeld 18 sollicitaties nodig om tot 1 kennismakingsgesprek te komen.

Hetzelfde beeld komt naar voren uit online discussies. Op fora als Reddit staan genoeg ervaringsverhalen van werkzoekenden die tientallen sollicitatiebrieven en meerdere gesprekken nodig hadden om uiteindelijk een baan te vinden.

Uiteraard gaat het hier om anekdotisch bewijs, maar ook wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het vinden van een baan lang kan duren.

Een studie van de University of Minnesota concludeert dat intensiteit – de hoeveelheid tijd en moeite die een werkzoekende investeert – positief samenhangt met het ontvangen van een contractvoorstel.

Dit is natuurlijk ook logisch is. Wie actief op zoek is vindt in de regel eerder een baan, dan iemand die vrijwel niets onderneemt.

Leads generen doe je niet zo

Plat gezegd moet je dus meerdere hengels uitgooien om uiteindelijk een vis te vangen. Hoe doe je dat?

Veel mensen beginnen hun zoektocht naar een nieuwe baan door vacaturebanken af te struinen, in de hoop dat er een toffe baan voor hen bij zit.

Alhoewel deze methode zeker weten kan slagen, is het zeker niet de heilige graal. Concrete cijfers over de resultaten van vacaturebanken zijn lastig te achterhalen, maar meerdere experts twijfelen openlijk aan hun doeltreffendheid.

Wel schat 80,000 Hours, een nonprofit die naast loopbaanadvies ook een eigen missiegedreven vacaturebank heeft, dat de slagingskans van reageren op online vacatures ongeveer 1 procent is. Oftewel, je moet 100 keer reageren om een baan te vinden.

Toegegeven, er valt genoeg op deze statistiek af te dingen. Ten eerste baseert 80,000 Hours deze slagingskans op haar eigen vacaturebank die, zoals eerder gezegd, missiegedreven vacatures bevat. Deze posities staan erom bekend gewild te zijn, wat de slagingskans van werkzoekers negatief beïnvloedt.

Bovendien is het lastig om internationale resultaten naar de Nederlandse context te vertalen. Het gros van de vacatures op de 80,000 Hours job board is afkomstig van bedrijven uit de Verenigde Staten. De Amerikaanse arbeidsmarkt verschilt wezenlijk van de onze, aldus het Centraal Planbureau, wat de interpretatie van statistieken lastiger maakt.

Werkgever versus werknemer

Reageren op online vacatures heeft dus een relatief lage slagingskans. Hoe komt dit?

Deze vraag kun je op allerlei manieren interpreteren en uitleggen, maar wij denken dat het belangrijk is om vanuit de belevingswereld van de werkgever te denken.

Het begrip werkgever klinkt heel formeel, maar uiteindelijk hebben we het gewoon over een of meerdere mensen. Zij zijn verantwoordelijk voor het aannemen van de juiste collega’s en dragen mogelijk het risico om de verkeerde personen aan te nemen.

Om risico’s te vermijden, doen werkgevers het liefst zaken met mensen die ze kennen. Dat blijkt uit onderzoek van de Carlson School of Management, een onderdeel van de University of Minnesota.

Uit hun studie blijkt dat sociale netwerken een flinke rol spelen in het proces van zoeken naar een baan.

In de praktijk betekent dit dat werkgevers voor het opvullen van een positie bijvoorbeeld eerst kijken naar freelancers waarmee in het verleden succesvol is samengewerkt. Wellicht zijn zij wel te porren voor een vaste aanstelling.

Ook kan de werkgever proberen om via-via nieuwe collega’s te vinden, bijvoorbeeld door het huidige personeel naar aanbevelingen te vragen.

Dit soort netwerksystemen zorgen ervoor dat heel veel mensen nooit op vacatures reageren, maar toch telkens aan een nieuwe baan komen.

Concrete cijfers zijn lastig te vinden, maar volgens schattingen wordt tussen de 50 en 70 procent van alle functies via-via ingevuld. In dit geval speuren werkzoekenden geen vacaturebanken af, maar komen ze via hun netwerk aan nieuwe functies en/of tijdelijke opdrachten.

Netwerk aanspreken

Samenvattend is online reageren op vacatures dus zeker niet zinloos, maar ook weer niet de heilige graal.

Wat ons betreft is het slim om, in de zoektocht naar een baan, je netwerk aan te spreken. Dit geldt ook voor starters, wiens netwerk waarschijnlijk nog niet supergroot is.

Ga maar na. Vrijwel iedereen heeft iemand in zijn of haar (nabije) omgeving die je carrièretechnisch vooruit kan helpen. Denk aan die ene basisschoolleraar die later onderzoeker werd, de buurman die sportdocent is of de tante die in de zorg werkt.

Tips om banen te vinden

Al met al komen we op de volgende tips om mogelijk interessante banen op het spoor te komen. We gaan er hierbij vanuit dat je de vorige delen van onze carrièregids hebt gevolgd, en dus weet waar je naar op zoek bent.

1. Netwerk

Een goed startpunt is LinkedIn. Scrol eens door je connectielijst, noteer mensen met een interessant profiel en vraag hen of je wat vragen kunt stellen over hun werk. Wellicht hebben zij de baan die jij voor ogen hebt of werken ze in een voor jou interessante industrie.

Of misschien kom je wel mensen tegen die niet in jouw voorkeursbranche werken, maar wel een interessante baan hebben. Denk aan projectleiders, marketeers en onderzoekers.

Deze functierollen kom je in heel veel sectoren tegen. Het verschilt uiteraard per situatie, maar de vaardigheden die je in zo’n baan opdoet zijn vaak in meer of mindere mate overdraagbaar naar andere sectoren.

Zelfs wanneer deze persoon niet in de positie is om jou aan te nemen, heeft het vaak zin om te vragen om een ontmoeting. Geef hierbij aan dat je graag wil werken in industrie X en daar met diegene over gedachten van wil wisselen.

Vrijwel iedereen praat graag over zijn of haar werk, dus wees niet bang voor afwijzing. Door met iemand te praten die in jouw voorkeurswerkveld zit kun je onder meer nagaan in hoeverre jij binnen de branche past, welke positie jou mogelijk ligt en hoe de lijntjes binnen de industrie lopen.

Zijn er momenteel geen beschikbare functies bij het bedrijf van jouw gesprekspartner? Wellicht kan hij of zij je in contact brengen met iemand binnen hun netwerk die momenteel wél mensen aanneemt.

2. Via-via

Levert je eerste LinkedIn-zoektocht niet veel op? Probeer jezelf dan via-via bij mogelijk interessante gesprekspartners onder de aandacht te brengen.

Hiervoor gebruik je LinkedIn. Ga na of de connecties van jouw connecties bij interessante bedrijven werken, een interessante rol hebben of in een voor jou interessante branche zitten.

Gevonden? Benader hen dan voor een informatief gesprek. Het best gebruik je hiervoor een treffende, compacte beschrijving. Geef bijvoorbeeld aan dat je op zoek bent naar een startersfunctie in de marketing bij een climate tech-bedrijf.

Je snoept iemands kostbare tijd af, dus blijf niet hangen in vage clichés. Een professional kan niet zoveel met algemene statements dat je bijvoorbeeld in de zorg, of met software wil werken.

3. Een breder net

Nog steeds geen succes? Probeer dan een groter vangnet uit te gooien.

Stel dat jij bij ASML wil werken, maar niemand van je connecties (en hun connecties) werkt bij de Brabantse chipreus.

Zoek dan via LinkedIn naar ASML en klik op het Personen-tabblad. Via dit venster kun je proberen om direct met personeelsleden in contact te komen.

Bovendien hebben grote bedrijven vaak recruiters die gewend zijn om starters op de arbeidsmarkt wegwijs te maken binnen alle mogelijkheden die hun bedrijf te bieden heeft.

4. Een gemeenschap

Sommige sectoren hebben hun eigen opendeurenbeleid. Deze branches komen op buitenstaanders wellicht ietwat intimiderend over, terwijl er wel behoefte is aan meer werknemers.

Een mooi voorbeeld is Open Door Climate. Dit initiatief verbindt mensen die op zoek zijn naar een ‘klimaatbaan’ aan professionals die reeds werkzaam zijn in de industrie.

Stel dat je wil werken bij een Direct Air Capture-bedrijf, een techniek om CO2 uit de atmosfeer te halen. Via Open Door Climate kun je in contact komen met iemand die al bij zo’n partij werkt.

5. Specifieke vacaturebanken

Zoals eerder gezegd is de slagingskans van reageren op online vacaturebanken betrekkelijk klein. Dat gezegd hebbende: er zijn een hoop gespecialiseerde vacaturebanken, waar de slagingskans wellicht een stuk hoger ligt.

Een mooi internationaal voorbeeld is Climatebase, dat werkzoekenden aan klimaatbedrijven in allerlei sectoren verbindt. In Nederland hebben we onder meer Sustainable Jobs, MVO Vacatures en Green Jobs.

We sturen geen spam. Big Future is een nonprofit. We hebben geen adverteerders en verkopen je e-mailadres natuurlijk niet door.